حذف دردسرهای استفاده از کارت های بانکی در یک بستر امن و جایگزینی موبایل با بسیاری از ابزارهای مورد استفاده امروزی، پرداخت موبایلی را به یکی از ضرورت ها تبدیل کرده است؛ به نظر می رسد این امر نیز در حال تحقق است تا شعار دولت همراه بیش از پیش عملی شود.
موضوع پرداخت موبایل، در سال های اخیر و با گسترش گوشی های هوشمند به عنوان راهی آسان تر برای پرداخت مطرح شده است. سرویس پرداخت موبایل می تواند جایگزین دستگاه های کارتخوان (POS) شود. این کار می تواند از طریق وارد کردن کدهای دستوری USSD و یا NFC انجام شود. به این ترتیب کاربر در هر مکانی با استفاده از موبایل امکان پرداخت خواهد داشت. فناوری NFC شیوه ای است که در آن ارتباطی بی سیم بین دو دستگاه در مجاورت همدیگر در فاصله ای کوتاه (حداکثر چند سانتی متر) برقرار می شود. امروزه تعداد گوشی هایی که از تراشه NFC استفاده و این سامانه را پشتیبانی می کنند، روزبه روز در حال افزایش است.
مهم ترین کاربرد NFC پرداخت پول از طریق گوشی های هوشمند است. برای این منظور، کاربر اطلاعات مربوط به کارت اعتباری خود را در گوشی ذخیره می کند و در زمان خرید، گوشی را به دستگاه NFC خوان نزدیک می کند تا پرداخت انجام شود.
چراغ سبز بانک مرکزی به پرداخت موبایلی
البته از همان ابتدا به دلیل مسایل امنیتی مقاومت هایی از طرف بانک مرکزی و رگولاتوری درباره این روش های پرداخت وجود داشت. اما اواخر پاییز سال گذشته ناصر حکیمی، مدیرکل فناوری اطلاعات بانک مرکزی با بیان آماده سازی زیرساخت مورد نیاز برای بانکداری بر بستر تلفن همراه گفت: «در این شیوه که با شبیه سازی کارت های بانکی انجام می شود، سیم کارت های مشتریان جای کارت های بانکی را می گیرد.» این خبر تا حدی چراغ سبز بانک مرکزی برای فعالیت در عرصه پرداخت موبایلی بود.
محمود واعظی نیز پس از آن به بحث خدمات بانکی بر بستر موبایل پرداخت، با بیان اینکه باید احتیاط در رگولاتوری بانکی را اندکی مدیریت کرد تا سرعت تحولات بیشتر شود، گفت: باید از پتانسیل جدید استفاده کنیم، ولی کار ما در بخش کارشناسی و بروکراسی درگیر است. با تحولات نسل سوم و چهارم تلفن همراه که رخ داده، اکنون هر تلفن هوشمند می تواند نقش کارت بانکی و دستگاه کارتخوان را داشته باشد؛ پس رگولاتوری بانکی با رگولاتوری فناوری اطلاعات باید هماهنگ تر کار کنند. وی همچنین اظهار کرد: مدت هاست به دنبال ارتباط نزدیک موبایل با بانک بوده ایم اما متاسفانه در سیستم بانکی ما احتیاط بیش از حدی صورت می گیرد. در این خصوص صحبت هایی شده و امیدواریم شرایط بهتری حاکم شود. اکنون خوشبختانه یک کمیته مشترک راه اندازی شده و پس از جلسه ای که با آقای سیف داشتیم، این موضوع مورد پیگیری بیشتر قرار گرفته است، زیرا دوستان می دانند پرداخت الکترونیکی در بستر موبایل بخشی از شبکه ملی اطلاعات و دولت الکترونیکی به شمار می رود.
رونمایی رسمی از پرداخت الکترونیکی با NFC
در پی رونمایی رسمی بانک مرکزی از روش پرداخت الکترونیکی موسوم به NFC اولین ارایه پرداخت موبایلی به صورت گسترده در نمایشگاه کتاب سال جاری اتفاق افتاد. بدین ترتیب ناصر حکیمی، مدیرکل فناوری اطلاعات بانک مرکزی با تشریح بخشنامه بانک مرکزی درباره مجوز به بانک ها برای آغاز پرداخت های موبایلی در کشور گفت: با توجه به توسعه استفاده از تلفن های همراه هوشمند در کشور استفاده از ابزارهای جدید پرداخت که جایگزین پایانه های فروش خودپردازها یا پرداخت های اینترنتی شود، در جامعه احساس می شد.
در این شیوه، پرداخت ها بدون استفاده از کارت و با استفاده از نشان گذاری کارت های بانکی در بستر امن انجام می شود. با نزدیک کردن گوشی هوشمند به پایانه های فروشی که به فناوری NFC مجهز باشند، اطلاعات به شکل نشان گذاری شده از طریق نرم افزارهایی که در گوشی نصب شده است، به شبکه الکترونیکی منتقل و پس از پردازش اطلاعات پرداخت انجام می شود که کل این مراحل کمتر از ۱۰ ثانیه طول می کشد.
حکیمی همچنین اظهار کرد: با این کار می توان انواع پرداخت های جدید را برای نظام های پرداخت تعریف کرد و حتی پرداخت ارقام پایین را بدون وارد کردن رمز و در سقفی که مشتری می خواهد، انجام داد. همچنین این فناوری از امنیت بسیار بالایی نسبت به کارت های بانکی برخوردار است. امنیت کارت های مغناطیسی با یک رمز تامین می شود، اما برای پرداخت موبایلی حداقل به سه رمز شامل رمز ورود به تلفن، رمز ورود به نرم افزار و رمز دوم کارت نیاز است؛ بنابراین حتی در صورت گم شدن گوشی مشکلی برای مشتری پیش نمی آید.
پرداخت موبایلی، لازمه تحقق دولت الکترونیکی و همراه
در نهایت وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اوایل مردادماه، از برگزاری جلساتی با رییس کل بانک مرکزی در راستای خدمات پرداخت های الکترونیکی روی موبایل خبر داد و اظهار کرد: تحقق بسیاری از خدمات دولت الکترونیک و دولت همراه، منوط به اجرایی شدن این موضوع است. همکاران بانک مرکزی قول دادند هرچه سریع تر خدمات پرداخت موبایل را به طور کامل برقرار کنند.
وی با ارایه توضیحاتی درباره مذاکره با بانک مرکزی برای پرداخت موبایلی گفت: در گذشته بانک مرکزی در برداشت هایی که از طریق پرداخت موبایلی وجود داشت، محتاط عمل می کردند. اما در نهایت اطمینان پیدا کردند سبکی که ما ارایه کردیم و امروز در دنیا مصطلح است، لطمه ای به رگولاتوری مالی و بانکی آنها وارد نمی کند و مردم نیز امنیت دارند. بنابراین با توجه به راه‌اندازی فاز اول دولت الکترونیکی، بخشی از این فعالیت های بانکی از طریق موبایل می تواند استفاده شود و بخشی دیگر تا آخر شهریور عملیاتی می شود.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره تفاوت این پرداخت ها با پرداخت از طریق اپلیکیشن های بانک ها و اپراتورها نیز توضیح داد: در این نوع پرداخت، سیستمی روی موبایل وجود دارد که تا یک سقف پرداخت، احتیاجی به وارد کردن کد ویژه و پسورد ندارد و با گرفتن موبایل روی سیستم عمل می کند.
موافقت بانک مرکزی با پرداخت موبایلی می تواند آغاز تحولی در زمینه پرداخت محسوب شود. دولت همراه اخیرا همزمان با فاز اول دولت الکترونیکی راه اندازی شده است و تلفن همراه را به یک دفتر خدمات الکترونیکی تبدیل می‌کند. بدین ترتیب افزوده شدن خدمات پرداخت به موبایل می تواند مکمل دولت همراه باشد و با توجه به اینکه امروزه گوشی موبایل از مهم ترین ابزارهای مورد استفاده روزمره است، به آسان تر شدن هرچه بیشتر فرآیندها کمک کند.
هنگ‌کنگ شبه‌جزیره‌ای است به مساحت یک هزار و ۱۰۴ کیلومتر مربع. در برابر ایران این کشور نقطه‌ای بیش نیست؛ منتها همین نقطه مرکز ثقل بسیاری از دستاوردهای فناوری جهان است. نام هنگ‌کنگ به معنی «بندرگاه عطرآگین» است. این منطقه از حدود پنج هزار سال پیش مسکونی بوده و آثاری از دوره نوسنگی در آن یافت شده است.
کیف پول‌هایی الکترونیکی پدیده‌های جدیدی در دنیا هستند که آرام‌آرام کارت‌های فیزیکی بانکی را کنار می‌زنند. نخستین نمونه‌های این فناوری، اپلیکیشن‌هایی بودند که با حساب کاربر شارژ شده و در زمانی که به آن نیاز بود، بخشی از پول آزاد می‌شد. در این سیستم‌های نسبتاً قدیمی، برای پرداخت به اتصال اینترنتی و یک کد امنیتی نیاز بود که فروشنده یا ارائه‌دهنده خدمت باید در اختیارتان می‌گذاشت. استفاده از فناوری NFC یا «ارتباط حوزه نزدیک» اما جدیدترین فناوری کیف پول الکترونیکی است که استفاده‌اش در کشور شروع شده است.
یک کارشناس بانکداری الکترونیک گفت: خریدهای خرد مثل ساندویچ، پیتزا و … با استفاده از بیت کوین بیشتر جنبه نمادین دارد.
